บทความแนวคิดทางธรรมเรื่อง “ไก่นอกสำนัก” โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
ไก่นอกสำนัก
————— โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
มีเรื่องเล่าในชาดกว่า ไก่ตัวหนึ่งเมื่อเกิดมาแล้วก็อยู่ตามลำพัง ไม่ได้รับการฝึกสอนอบรม ในเรื่องหน้าที่ของไก่จากพ่อแม่หรือไก่จ่าฝูงเหมือนไก่ตัวอื่น ๆ จึงขันเรื่อยเปื่อยโดยไม่รู้เวลา เช้าก็ขัน เที่ยงก็ขัน ค่ำก็ขัน ดึก ๆ ตื่นขึ้นมาก็ขันอีก ทำให้คนเข้าใจผิดคิดว่าจวนจะสว่าง รีบตื่นขึ้นมาตระเตรียมการงาน เมื่อลุกขึ้นมาแล้วจึงรู้ว่าผิดเวลา เป็นอย่างนี้บ่อยครั้งจึงจับไก่ตัวนั้นเชือดเสียด้วยความรำคาญ
เรื่องนี้แม้จะเป็นเรื่องเล่า แต่เมื่อพิจารณาความเป็นไปในสังคมของมนุษย์ก็จะพบว่า คนเรานั้นถ้าเกิดมาแล้วอาศัยบิดามารดาหรือครูบาอาจารย์ให้การอบรมสั่งสอนให้รู้จักดีชั่ว รู้ถูกรู้ผิด การดำเนินชีวิตก็จะสะดวกขึ้นและไม่ผิดพลาด แต่ถ้ามีบิดามารดาหรือครูบาอาจารย์คอยอบรมชี้แนะแล้วไม่ให้ความสำคัญกับคำสั่งสอนนั้น ชอบทำตัวเป็นคนว่ายาก ไม่เชื่อฟังใคร อยากทำอะไรก็ทำ ก็ไม่ต่างอะไรกับไก่ที่มุ่งแต่จะขันตามใจชอบ การกระทำเช่นนี้แม้จะรู้สึกว่ามีความสุขอยู่บ้างที่ได้ทำตามใจตนเอง แต่ความสุขชนิดนี้เป็นความสุขที่พาไปสู่ความเสื่อม แม้จะไม่ถึงขั้นเสียชีวิตเหมือนไก่นอกสำนัก แต่ก็จะค่อย ๆ เสื่อมลงอย่างแน่นอน เพราะการไม่เรียนรู้แบบแผนที่ดี หรือรู้แล้วไม่ทำให้ถูกต้อง จะมีข้อดีอยู่นิดเดียวเท่านั้นคือรู้สึกมีอิสระ ความรู้สึกนี้จะหล่อเลี้ยงใจให้มีความสุขแบบฉาบฉวย แล้วหลอกล่อชักนำไปสู่ความเสียหายที่ยิ่งใหญ่กว่า
ไม่ว่าในกาลใดก็มีความจริงที่ตรงกันว่า ชีวิตที่มั่นคงก้าวหน้าและมีความปลอดภัย คือชีวิตที่ดำเนินอยู่ในแบบแผนที่ดี และแบบแผนที่ดีนั้นก็เป็นที่ทราบกันว่ามีอยู่ทั่วไป อีกทั้งเข้าใจได้ไม่ยากเพียงแต่บางครั้งเป็นสิ่งที่ถูกตั้งข้อรังเกียจ จึงทำให้บางคนต้องมีสภาพเหมือนไก่นอกสำนัก