บทความแนวคิดทางธรรมเรื่อง “คุณธรรมผู้ใหญ่” โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
คุณธรรมผู้ใหญ่ โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร. ใน…
บทความแนวคิดทางธรรมเรื่อง “ตายเพราะปาก” โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
ตายเพราะปาก
โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
มีเรื่องเล่าว่า เต่าตัวหนึ่งหากินบริเวณเดียวกับหงส์จนสนิทสนมกัน วันหนึ่ง หงส์ชวนเต่าไปเที่ยวดูภูมิประเทศบนยอดเขาจิตรกูฏซึ่งเป็นสถานที่สวยงาม โดยให้เต่าคาบไม้ตรงกลาง ส่วนตัวเองพร้อมเพื่อนอีกตัวหนึ่งคาบที่ปลายไม้สองข้างแล้วบินไปสู่จุดหมาย ระหว่างทางได้บินผ่านหมู่บ้าน พวกเด็ก ๆ เห็นเข้า จึงร้องตะโกนให้มาดูหงส์หามเต่าบินไป เต่าไม่พอใจจึงคิดจะบอกเด็กว่า ถึงหงส์จะหามเราไปมันก็ไม่เกี่ยวอะไรกับพวกเจ้า พออ้าปากเพื่อจะพูดเท่านั้น ก็ร่วงลงมากระแทกพื้นตาย
เรื่องนี้แม้จะเป็นเพียงนิทานชาดก แต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของปากที่อาจเป็นเงื่อนไขสำคัญแห่งความเป็นและความตายของชีวิตได้ทีเดียว โดยเฉพาะในกรณีการพูดจาปราศรัยนั้น หากพูดโดยไม่ไตร่ตรองให้ดีก็อาจสร้างปัญหาให้เกิดขึ้นได้ เช่น ทำให้ผู้อื่นไม่พอใจ หรือที่ร้ายแรงกว่านั้นก็อาจนำไปสู่การทะเลาะวิวาททำร้ายกันได้ เพื่อป้องกันปัญหาที่สร้างความเดือดร้อน ทางศาสนาจึงแนะให้ใคร่ครวญก่อนพูด เพื่อให้ได้คำพูดที่ถูกกาลเทศะ คำพูดที่เป็นสัตย์เป็นจริง คำพูดที่มีสาระ และเป็นคำที่ไพเราะเสนาะโสตฟังแล้วไม่ระคายหู เกิดประโยชน์แก่ผู้ฟัง รวมทั้งสร้างความรักความสามัคคีต่อกัน ทำให้บรรยากาศในการอยู่ร่วมกันดีขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกคนในสังคมปรารถนา
เต่าในนิทานชาดกนั้นถึงแก่ความตายเหตุเพราะอ้าปากพูดในเวลาและสถานที่ไม่เหมาะสม ฉันใด คนที่ไม่ไตร่ตรองให้ดีก่อนพูด ก็มีโอกาสประสบกับความเดือดร้อน ฉันนั้น ดังคำประพันธ์ของสุนทรภู่ที่ว่า
ถึงบางพูดพูดดีเป็นศรีศักดิ์ มีคนรักรสถ้อยอร่อยจิต
แม้นพูดชั่วตัวตายทำลายมิตร จะชอบผิดในมนุษย์เพราะพูดจา