เรื่อง อดเปรี้ยวไว้กินหวาน
โดย น.ท.สมปอง วัฒนกูล อศจ.บก.รร.นร.
คำว่า อดเปรี้ยวไว้กินหวาน เป็นสำนวน คือเป็นถ้อยคำที่มีความหมายไม่ตรงตามตัวหนังสือหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู่ ซึ่งในภาษาไทยมีอยู่หลายคำ อดเปรี้ยวไว้กินหวานนี้ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ให้คำนิยามว่า อดใจไว้ก่อนเพราะหวังสิ่งที่ดีกว่าข้างหน้า หมายถึง รู้จักรอคอยเพื่อผลที่ดีกว่านั่นเอง
การอดทนและรอคอยนี้เป็นวิธีการหนึ่งแห่งการเข้าถึงความสำเร็จ ดังมีเรื่องเล่าว่า ชายสองคนหาขวดขายด้วยกัน ทั้งสองทำสัญญากันว่า ถ้ายังไม่มีเงินถึง ๘๐ ชั่ง จะไม่ยอมกินเป็ดกินไก่เป็นอันขาด วันหนึ่งระหว่างที่คนแรกหาขวดขายก็ไปพบกับวงการพนันเข้า จึงตัดสินใจเล่นพนัน ปรากฏว่าชนะ จึงซื้อเป็ดซื้อไก่กินอย่างเอร็ดอร่อยแล้วเอามาฝากเพื่อนด้วย คนที่สองพอทราบเรื่องแทนที่จะดีใจกลับโกรธที่เพื่อนไม่รักษาสัจจะ ไม่ยอมกินเป็ดไก่นั้นและตัดสินใจเลิกคบกัน แล้วตั้งใจรักษาสัจจะให้มั่นกว่าเดิม ทำมาหากินด้วยความพากเพียรจนกระทั่งร่ำรวย ในที่สุดได้รับบรรดาศักดิ์เป็นถึงพระยา ในขณะที่คนแรกนั้นหากินไปเล่นการพนันไป สุดท้ายหมดตัว สังขารก็ทรุดโทรมขายขวดต่อไม่ไหวต้องกลายเป็นขอทาน กระเซอะกระเซิงมาจนถึงบ้านของพระยาที่เคยขายขวดมาด้วยกัน ท่านพระยาจำได้ก็จูงมือเพื่อนเก่าขึ้นไปบนบ้าน พาไปดูไม้คานที่ตัวเองเคยหาบขวดขายจนตั้งตัวได้ และนำมาปิดทองตั้งบูชาไว้ในตู้ เพื่อสอนให้เพื่อนตระหนักในคุณค่าแห่งการรอคอยเพื่อสิ่งที่ดีกว่า ดังที่ตัวได้ทำสำเร็จมาแล้ว
อดเปรี้ยวไว้กินหวานนี้ ที่ว่าเป็นเครื่องมือให้เข้าถึงความสำเร็จเพราะเป็นการฝึกผู้ปฏิบัติให้รู้จักอดทน ขยันหมั่นเพียร ยึดมั่นในสัจจะ และดำเนินชีวิตด้วยปัญญา ซึ่งตรงกันข้ามกับประเภทใจเร็วด่วนได้ หรือชิงสุกก่อนห่ามที่แม้จะดูว่าสมประโยชน์ในเบื้องต้นและได้เสพสุขแบบทันใจ แต่ก็ไม่ยั่งยืนถาวรและมักจะตามมาด้วยความทุกข์ความผิดหวังในที่สุด